तपाईं "चाप"को स्रोत हेर्दै हुनुहुन्छ



'''चाप''' भन्नाले कुनै सतहमा कुनै वस्तुले लगाएको ''बल'' प्रति एकाई क्षेत्रफललाई जनाउँछ। यो [[दबाब]]को एक विशेष रूप हो जहाँ बल लम्बरूपमा लगाइन्छ।

चापको ''''''मौलिक एकाई''''''मा यसलाई [[पास्कल]] (Pa) मा मापन गरिन्छ, जुन एक न्युटन प्रति वर्ग मिटर (N/m²) को बराबर हुन्छ। अन्य एकाईहरूमा '''बार''', '''एटमोस्फियर''' र '''पाउण्ड प्रति वर्ग इन्च''' (psi) समावेश छन्।

[[वायुमण्डलीय चाप]] पृथ्वीको सतहमा हावाको स्तम्भले लगाउने चाप हो। समुद्र सतहमा यसको मान लगभग ''1 एटमोस्फियर'' वा '''101.325 किलो पास्कल''' हुन्छ।

चापको '''प्रयोग''' दैनिक जीवनमा धेरै ठाउँमा हुन्छ। [[हाइड्रोलिक प्रणाली]]हरू, [[वायु दाब मापक]], [[टायर]], र [[रक्तचाप मापन]] जस्ता क्षेत्रहरूमा चापको सिद्धान्त प्रयोग गरिन्छ।

''''''पास्कलको नियम''''''अनुसार बन्द तरल पदार्थमा लगाइएको चाप तरलको सबै भागमा समान रूपमा प्रसारित हुन्छ। यो सिद्धान्त [[हाइड्रोलिक लिफ्ट]] र [[हाइड्रोलिक ब्रेक]]मा प्रयोग गरिन्छ।

चापको '''मापन''' विभिन्न उपकरणहरू द्वारा गरिन्छ। [[म्यानोमिटर]], [[बारोमिटर]], र [[स्फिग्मोम्यानोमिटर]] केही प्रमुख चाप मापन उपकरणहरू हुन्।

तरल पदार्थको गहिराई बढ्दै जाँदा '''द्रवचाप''' (Hydrostatic pressure) पनि बढ्दै जान्छ। यो सिद्धान्त [[गहिरो समुद्र]], [[बाँध]] र [[पानी ट्यांकी]]को डिजाइनमा महत्वपूर्ण हुन्छ।

''गणितीय रूपमा'', चाप (P) = बल (F) ÷ क्षेत्रफल (A) सूत्रद्वारा व्यक्त गरिन्छ। यो सम्बन्ध [[चाप नियम]]को आधारभूत समीकरण हो।

[[उच्च चाप]] र [[न्यून चाप]] क्षेत्रहरूको अन्तरले '''हावाको गति''' निर्धारण गर्छ, जुन [[मौसम विज्ञान]]मा महत्वपूर्ण छ। यो सिद्धान्त [[हवाई जहाज]]को उडानमा पनि प्रयोग हुन्छ।

चापको '''प्रभाव''' पदार्थको [[क्वथनांक]] र [[हिमांक]]मा पनि पर्छ। उच्च चापमा पानीको क्वथनांक बढ्छ, जसको प्रयोग [[प्रेसर कुकर]]मा गरिन्छ। यो सिद्धान्त [[खाद्य प्रशोधन]] उद्योगमा व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

== सूत्र ==
गणितको दॄष्टिमा:
:<math>
P = \frac{F}{A}\ \mbox {or}\ P = \frac{dF}{dA}
</math>

जहाँ:<br />
:<math>P</math> चाप हो,
:<math>F</math> लागेको बल हो,
:<math>A</math> बल लागेको क्षेत्रफल हो।

चाप को एसआइ इकाई [[ब्लेइज पास्कल|पास्कल]] हो; १ Pa = १ N/m<sup>२</sup>

=== वायुमण्डलिय चाप ===
पृथ्वीको बाहिरी सतहभन्दा माथि रहेको हावाको पत्रलाई [[पृथ्वीको वायुमण्डल|वायुमण्डल]] भनिन्छ। उक्त हावाको तहले धर्तीमा दिने चाप नै वायुमण्डलिय चाप हो।

=== जलिय चाप ===
[[पानी]]को गहिराइले गर्दा तलको सतहमा देखिने चापलाई जलिय चाप (Hydrostatic Pressure) भनिन्छ। यस्तो चापको मात्राको मापन बाँध निर्माण उपयोगी हुन्छ। जलिय चापको अवधारणा सर्वप्रथम फ्रान्सेली प्रसिद्ध गणितिग्य, भौतिकशास्त्री तथा दार्शनिक [[ब्लेइज पास्कल|ब्लेज पास्कल]] ले प्रतिपादन गरेका थिए जुन [[पास्कलको नियम]] ले संसारभर प्रसिद्ध छ ।

<math>P= \rho g h</math> <br />
P=चाप<br />
ρ=पानीको घनत्व<br />
g=गुरूत्व प्रवेग<br />
h=पानीको गहिराइ/उचाई

=== वाष्पिय चाप ===

[[श्रेणी:भौतिक शास्त्र]]
[[श्रेणी:भौतिक परिमाण]]